Ji vegotina bi baskî heya cîhanê. Berhema Kirmen Uribe, bi kêmanî di beşa xwe ya romanî de (di helbestê de jî pir e edebiyata zarokan) xeyalan, dîrok, mîtolojî û hemî wê mîrateya ku bi rastî mirovan (di vê rewşê de Bask) dike hebûnek ku jê re antropolojiya edebî dike, vediguhezîne.
Lê ji bilî cihên taybetî û referansên weha yên berhemdar ên di çîrokan de ku werin vegotin, pirs ev e ku meriv wê çawa bibêje. Û li vir e ku Kirmen bi şêwazek dînamîk lê kûr dibiriqe, di hûrguliyên ku me bi karakteran re tevdigere de, di ravekirinên pêwîst de rast û di ezmûnên ku çîrokan enerjî dikin de berfireh e.
Dema ku Fernando Aramburu, dema ku ew li malê dinêre, ew dîmenên nûtir bi kiryarên hovane yên ku bi pêkhateyên sosyopolîtîk ve hatine barkirin, xêz dike, Kirmen Uribe wê bi aliyên mîtolojîk, bi bawerî an referansên çandî yên bav û kalan dixemilîne ku romanên wî vediguhezîne stranên epîk û lîrîk ên jiyanê di çarçoveyek herî dûr de. nebaş.
Top 3 romanên pêşniyarkirî yên Kirmen Uribe
Wextê ku bi hev re şiyar bibin
Yekane welatê ku nayê terikandin, di rewşa herî xirab de jî, malbat û hafiza malekê ye. Hebûna bêyî wê referansê me vediguherîne giyanên sirgûnî, gerokên bê mebest. Ev çîrok tam hînî me dike ku, wateya hebûnê di wan rojên dijwar ên wê Spanyaya sedsala XNUMX-an de.
Karmele Urresti ji şerê navxweyî yê li welatê xwe Ondarroa şaş ma. Dema ku gel direve sirgûnê, wê biryar dide ku bimîne, birîndaran sax dike û hewl dide bavê xwe yê ku girtî ye azad bike. Di dawiya şer de, divê ew axa xwe bihêle û here Fransa, li wir dibe beşek ji balyozxaneya çanda Baskî. Li wir ew zilamê ku dê bibe mêrê wê, muzîkjen Txomin Letamendi, nas dike. Ew bi hev re di nîvê Ewrûpayê re derbas dibin heya ku, gava ku Parîs bikeve destê Almanan, ew direvin Venezuela.
Lê Dîrok dîsa dikeve jiyana wî. Dema ku Txomin biryar dide ku tev li servîsên veşartî yên Baskî bibe, malbat di nîvê Şerê Cîhanê yê Duyemîn de vedigere Ewropayê, li wir ew li dijî Naziyan xebata sîxuriyê dimeşîne heya ku li Barcelona were girtin, di bin dîktatoriyek ku ew ê xilas nebe. Karmele dê neçar bimîne ku rîskek bike û vê carê bi tenê bi hêviya kor a kesên ku tiştê herî hêja li dû xwe dihêlin bihêle. Romana mezin a li ser dîroka Baskî, Spanî û Ewrûpayê ji sedsala XNUMX-an heta îro.
Bilbao-New York-Bilbao
Autofiction yek ji wan mekanan e ku Kirmen Uribe wek masiyekî di nav avê de tevdigere. Xwedîderketina ber bi jîneolojiyê ve ji bo berhevkirina wan pirtûkên ku hema hema mîna deynên giyanî hîs dikin û bi tundiya şahidiyê diteqin bi dawî bibe.
Dema ku Liborio Uribe fêhm kir ku ew ê bimire, wî xwest ku cara dawî wêneyek Aurelio Arteta bibîne. Tevahiya jiyana wî li ser deryayên bilind derbas bû, wî bi keştiya avên wê li ser Du Amigos geriya û, mîna kurê xwe José, keştiyê Toki Argia, wî di çîrokên jibîrnebûyî yên ku her û her hatine jibîrkirin de lîst.
Piştî salan û li ber heman tabloyê neviyê Kirmen, çîrokbêj û helbestvan, wan çîrokên malbatê dişopîne da ku romanekê binivîse. Bilbao-New York-Bilbao di dema firînek di navbera balafirgeha Bilbao û JFK li New Yorkê de derbas dibe, û çîroka sê nifşên heman malbatê vedibêje.
Ew bi name, rojnivîsk, e-mail, helbest û ferhengan, mozaîka bîranîn û vegotinan diafirîne ku hurmetek ji cîhaneke ku di pratîkê de winda bûye û her weha sirûda berdewamiya jiyanê çêdike. Bi vê romanê, Kirmen Uribe di qada edebiyata spanî de bi rengekî ecêb derketiye holê. Di zimanê baskî de yek ji nûjenên herî mezin ê edebiyatê tê hesibandin, ew bi nivîsek dewlemend, tevlihev û pêşniyarî ku bi rastî dihejîne, di nav avên otofictionê de digere.
Jiyana berê ya delfînan
Li gorî baweriya Baskiyên ewil, yên ku evîndarê lamîayan bûne, hebûnên mîtolojîk ên dişibin mermiyan de, bûne delfîn. Ew berdêla ku diviyabû ji bo wêrekiya xwe bidana. Guherînek radîkal ku di şevekê de qewimî, mîna destpêka rêwîtiyek berbi cîhek nediyar. Bi heman awayî jiyana koçberan jî dema ku ji sînorê welatê xwe derbas dibin diguhere û gava ku were dest pê kirin, rêyek din dibe, ji ya ku tê xeyal kirin pir cuda.
Di nav rûpelên The Previous Life of Dolphins de, sê çîrok di nav hev de ne: çarenûsa pirtûka neqediya ya ku femînîst Edith Wynner diyarî Rosika Schwimmer, aktîvîst, aştîxwaz û sufragette çend caran ji bo Xelata Nobelê ya Aştiyê berbijar kiribû, û her weha têkiliya di navbera van her du jinên awarte de di nîvê yekem a sedsala XNUMX-an de; serpêhatiyên malbateke koçber a Baskî li New Yorka îroyîn li dijî paşxaneya siyasî û civakî ya dawiya bahoz a serdema Trump, û bîranîna hevaltiya di navbera du keçan de li bajarê piçûk ê peravê ku vebêjer bi komek ji jinên şoreşger ên salên XNUMX û XNUMX.
Heyecan, nazik û helbestî, tijî sirên ji bo keşfkirinê, bi dilşewatî hatî nivîsandin û bi tirsnak mirovî, Jiyana Berê ya Dolfîn romana herî azwerî ya Kirmen Uribe ye, ku tê de ew bi hostayî dîroka malbatê, bûyerên dîrokî û efsûna folklorê dîsa tevlihev dike. û dîrokên populer ên Baskî. .
