Os 3 mellores libros de Roland Barthes

Comunicarse é un agasallo. A lingua é a ferramenta. o escritor francés Roland Barthes se adentró hasta lo más profundo del lenguaje en busca del significado último del verbo, del sustantivo, del adjetivo… de todos los tipos de palabras y unidades lingüísticas. Pero también fijó su visión panlingüistica sobre el sonido desde el que nace el lenguaje (entonación o volumen) o del signo a través del cual también hacemos lenguaje y, por tanto, comunicación.

La cuestión es hacer tratado pero con ese ánimo divulgador que nos hace sentir que, como no podía ser de otro modo, el asunto del lenguaje y la comunicación va con todos nosotros. Recordemos eso del don y la herramienta con lo que iniciaba este post… Si tienes las herramientas y conoces su valor, la comunicación se convierte en ese don hecho arma con la que convencer, persuadir o transmitir como un eco allá donde las emociones interpretan lo dicho o escrito como música para la razón.

Así que Roland Barthes é unha especie de filósofo metalingüístico que nos conduce a una sabiduría muy particular donde podemos descifrar etimologías a la vez que encontramos un apego especial a todas esas palabras llegadas como desde la prestidigitación. Porque antes de la palabra no hay nada. Y en cuanto se despierta el primer susurro podemos reconvertir la realidad en torno a quien nos escucha. Porque nuestras palabras transforman una realidad subjetiva que en esencia es cómo se nos cuenta en mayor medida de lo que pueda o no pueda ser.

Os 3 mellores libros recomendados de Roland Barthes

O murmurio da linguaxe: Alén da palabra e da escrita

A voz interior marca o paso á vontade. O murmurio interior, como un rumor apenas audible, sitúase entre o noso interese por comunicarnos e a nosa capacidade para facelo. Todo nace nese susurro. Dende a que acode o escritor cando está a piques de comezar un novo capítulo do seu libro ata a que exterioriza o peor ditador feito ruído, confusión e mesmo medo.

El susurro denota un ruido límite, un ruido imposible, el ruido de lo que, por funcionar a la perfección, no produce ruido; susurrar es dejar oír la misma evaporación del ruido: lo tenue, lo confuso, lo estremecido se reciben como signos de la anulación sonora. Y en cuanto a la lengua, ¿puede susurrar? Como palabra parece ser que sigue condenada al farfulle; como escritura, al silencio y a la distinción de los signos: de todas maneras siempre que da demasiado sentido para que el lenguaje logre el placer que sería el propio de su materia. Pero lo imposible no es inconcebible: el susurro de la lengua constituye una utopía.

Que tipo de utopía? O dunha música de significado. A linguaxe, murmuradora, encomendada ao significante nun movemento inédito, descoñecido polos nosos discursos racionais, non abandonaría por iso un horizonte de significado: o sentido, indiviso, impenetrable, innomeable, quedaría, porén, colocado na distancia, como un espellismo... o punto de fuga do pracer. É a emoción do significado que cuestiono ao escoitar o murmurio da linguaxe, desa linguaxe que é, para min, o home moderno, a miña Natureza.

O obvio e o obtuso: imaxes, xestos e voces

A comprensión subxectiva da linguaxe conforma todo un universo de interpretacións, malentendidos e outras derivas que escapan ao emisor dunha mensaxe. Curiosamente e paradoxalmente, esta limitación é tamén unha riqueza da lingua a tratar, segundo o autor, desde o punto de vista das nosas propias condicións circunstanciais ou, digamos, endémica desa lectura entre liñas sobre a que se pode debater. ata o absurdo cando interfire o peche ou o significado obtuso.

En calquera intento de expresión podemos distinguir tres niveis: o nivel de comunicación, o de significado, que permanece sempre no plano simbólico, no plano dos signos, e o nivel que Roland Barthes denomina significación.

Pero no sentido simbólico, o que queda a nivel de signos, pódense distinguir dúas facetas un tanto contraditorias: a primeira é intencionada (non é nin máis nin menos que o que quería dicir o autor), coma extraída dun léxico. visión xeral dos símbolos; é un significado claro e patente que non precisa de exéxese de ningún tipo, é o que hai ante os ollos, o significado obvio. 

Pero hai outro significado, o engadido, o que vén a ser como unha especie de complemento que o intelecto non consegue asimilar, teimudo, esquivo, obstinado, esvaradío. Barthes propón chamalo sentido obtuso.

Variacións na escritura

En realidade, o título dun artigo que Roland Barthes escribiu en 1973, Variacións na escritura, preséntase como unha recompilación de textos do seu autor que abranguen o fenómeno en cuestión desde todas as perspectivas: temas como a gramática e a lingüística, por suposto, pero tamén autores como Benveniste, Jakobson ou Laporte, estruturan un mosaico teórico no que existe tamén espazo para apuntamentos sobre as reflexións do propio Barthes ao respecto ou mesmo comentarios tan insólitos como o dedicado ao dicionario Hachette.

Desde su perspectiva de semiólogo, Barthes contempla la escritura no como un procedimiento que utilizamos para inmovilizar y fijar el lenguaje articulado, de naturaleza siempre fugitiva. Muy al contrario, para él la escritura rebasa considerablemente y, por así decirlo, estatutariamente, no sólo el lenguaje oral, sino también el lenguaje mismo, si lo encerramos, como quieren la mayoría de los lingüistas, en una pura función de comunicación. La reflexión que se establece a partir de aquí es, como siempre en el caso de Barthes, tan atrevida como transgresora, pues acaba convirtiendo sus propios textos en un acto creativo mucho más allá del análisis erudito.

tarifa de publicación

Deixe un comentario

Este sitio usa Akismet para reducir o spam. Aprende a procesar os teus datos de comentarios.