Η επικοινωνία είναι δώρο. Η γλώσσα είναι το εργαλείο. ο Γάλλος συγγραφέας Roland Barthes Εβύθισε στα βάθη της γλώσσας αναζητώντας την έσχατη σημασία του ρήματος, του ουσιαστικού, του επιθέτου... όλων των ειδών των λέξεων και των γλωσσικών ενοτήτων. Καθιέρωσε όμως το πανγλωσσικό του όραμα για τον ήχο από τον οποίο γεννιέται η γλώσσα (τονισμός ή ένταση) ή το σημάδι μέσω του οποίου φτιάχνουμε επίσης τη γλώσσα και, επομένως, την επικοινωνία.
Το θέμα είναι να συνάψουμε μια συνθήκη αλλά με αυτό το κατατοπιστικό πνεύμα που μας κάνει να νιώθουμε ότι, όπως δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά, το θέμα της γλώσσας και της επικοινωνίας μας αφορά όλους. Ας θυμηθούμε ότι για το δώρο και το εργαλείο με το οποίο ξεκίνησε αυτή η ανάρτηση... Εάν έχετε τα εργαλεία και γνωρίζετε την αξία τους, η επικοινωνία γίνεται αυτό το δώρο που γίνεται όπλο με το οποίο πείθετε, πείθετε ή μεταδίδετε σαν ηχώ όπου τα συναισθήματα ερμηνεύουν αυτό ειπώθηκε ή γράφτηκε ως μουσική για λόγους.
Ο Roland Barthes λοιπόν είναι ένα είδος φιλόσοφος μεταγλωσσική που μας οδηγεί σε μια πολύ ιδιαίτερη σοφία, όπου μπορούμε να αποκρυπτογραφήσουμε ετυμολογίες, ενώ βρίσκουμε μια ιδιαίτερη προσκόλληση σε όλες αυτές τις λέξεις που έφτασαν σαν από εξυπνάδα. Γιατί πριν από τη λέξη δεν υπάρχει τίποτα. Και μόλις ξυπνήσει ο πρώτος ψίθυρος, μπορούμε να μετατρέψουμε ξανά την πραγματικότητα γύρω από όποιον μας ακούει. Γιατί τα λόγια μας μεταμορφώνουν μια υποκειμενική πραγματικότητα που στην ουσία είναι το πώς μας λένε σε μεγαλύτερο βαθμό από αυτό που μπορεί να είναι ή όχι.
Τα 3 καλύτερα προτεινόμενα βιβλία του Roland Barthes
Ο ψίθυρος της γλώσσας: Πέρα από τη λέξη και τη γραφή
Η εσωτερική φωνή σηματοδοτεί το βήμα προς τη θέληση. Ο εσωτερικός ψίθυρος, σαν μια μόλις ακουστή φήμη, βρίσκεται ανάμεσα στο ενδιαφέρον μας για επικοινωνία και στην ικανότητά μας να το κάνουμε. Όλα γεννιούνται σε αυτόν τον ψίθυρο. Από αυτό που παρακολουθεί ο συγγραφέας όταν πρόκειται να ξεκινήσει ένα νέο κεφάλαιο του βιβλίου του μέχρι αυτό που εξωτερικεύει τον χειρότερο θόρυβο, σύγχυση και ακόμη και φόβο δικτάτορα.
Ο ψίθυρος υποδηλώνει έναν οριακό θόρυβο, έναν αδύνατο θόρυβο, τον θόρυβο αυτού που, επειδή λειτουργεί τέλεια, δεν παράγει θόρυβο. Το να ψιθυρίζεις σημαίνει να αφήνεις να ακούγεται η ίδια η εξάτμιση του θορύβου: η λιποθυμία, η σύγχυση, το τρέμουλο λαμβάνονται ως σημάδια ακύρωσης του ήχου. Και όσο για τη γλώσσα, μπορεί να ψιθυρίσει; Ως λέξη φαίνεται ότι εξακολουθεί να είναι καταδικασμένη σε ασυναρτησίες. όπως η γραφή, η σιωπή και η διάκριση των σημείων: σε κάθε περίπτωση, δίνει πάντα πολύ νόημα στη γλώσσα για να επιτύχει την ευχαρίστηση που θα ήταν τυπική για το θέμα της. Όμως το αδύνατο δεν είναι αδιανόητο: ο ψίθυρος της γλώσσας συνιστά ουτοπία.
Τι είδους ουτοπία; Αυτή της μουσικής με νόημα. Η γλώσσα, ψιθυριστά, που εμπιστεύτηκε το σημαίνον σε μια κίνηση άνευ προηγουμένου, άγνωστη από τους λογικούς μας λόγους, δεν θα εγκατέλειπε για αυτόν τον λόγο έναν ορίζοντα νοήματος: νόημα, αδιαίρετο, αδιαπέραστο, ανώνυμο, θα τοποθετούνταν ωστόσο σε απόσταση, όπως ένας αντικατοπτρισμός… το σημείο εξαφάνισης της ηδονής. Είναι η συγκίνηση του νοήματος που αμφισβητώ όταν ακούω τον ψίθυρο της γλώσσας, αυτής της γλώσσας που είναι, για μένα, ο σύγχρονος άνθρωπος, η Φύση μου.
Το προφανές και το αμβλύ: Εικόνες, χειρονομίες και φωνές
Η υποκειμενική κατανόηση της γλώσσας συνθέτει ένα ολόκληρο σύμπαν ερμηνειών, παρεξηγήσεων και άλλων παρασυρμάτων που ξεφεύγουν από τον αποστολέα ενός μηνύματος. Περιέργως και παραδόξως, αυτός ο περιορισμός είναι επίσης ένας πλούτος της γλώσσας που πρέπει να αντιμετωπιστεί, σύμφωνα με τον συγγραφέα, από τη σκοπιά των δικών μας συγκυριακών συνθηκών ή, ας πούμε, ενδημικό αυτής της ανάγνωσης μεταξύ των γραμμών για τις οποίες μπορεί κανείς να συζητήσει. σε σημείο παραλογισμού όταν παρεμβαίνει το κλείσιμο ή η αμβλεία έννοια.
Σε κάθε προσπάθεια έκφρασης μπορούμε να διακρίνουμε τρία επίπεδα: το επίπεδο της επικοινωνίας, αυτό του νοήματος, που παραμένει πάντα σε συμβολικό επίπεδο, στο επίπεδο των σημείων και το επίπεδο που ο Roland Barthes ονομάζει σημασία.
Αλλά με τη συμβολική έννοια, αυτή που παραμένει στο επίπεδο των σημείων, διακρίνονται δύο κάπως αντιφατικές πτυχές: η πρώτη είναι σκόπιμη (δεν είναι ούτε περισσότερο ούτε λιγότερο από αυτό που ήθελε να πει ο συγγραφέας), σαν να βγήκε από λεξικό επισκόπηση των συμβόλων? είναι μια σαφής και ευρεσιτεχνία έννοια που δεν χρειάζεται κανενός είδους εξήγηση, είναι αυτό που βρίσκεται μπροστά στα μάτια, το προφανές νόημα.
Υπάρχει όμως και ένα άλλο νόημα, το προστιθέμενο, αυτό που γίνεται σαν ένα είδος συμπληρώματος που η διάνοια δεν προλαβαίνει να αφομοιώσει, πεισματάρης, άπιαστος, επίμονος, ολισθηρός. Ο Barthes προτείνει να το ονομάσουμε αμβλεία αίσθηση.
Παραλλαγές στη γραφή
Στην πραγματικότητα, ο τίτλος ενός άρθρου που έγραψε ο Roland Barthes το 1973, Παραλλαγές στη γραφή, παρουσιάζεται ως μια συλλογή κειμένων του συγγραφέα του που καλύπτουν το εν λόγω φαινόμενο από όλες τις απόψεις: θέματα όπως η γραμματική και η γλωσσολογία, φυσικά, αλλά και συγγραφείς όπως ο Benveniste, ο Jakobson ή ο Laporte, δομούν ένα θεωρητικό μωσαϊκό στο οποίο υπάρχει Επίσης, υπάρχει χώρος για σημειώσεις σχετικά με τις σκέψεις του ίδιου του Barthes σχετικά με το θέμα ή ακόμη και για σχόλια τόσο ασυνήθιστα όσο αυτό που είναι αφιερωμένο στο λεξικό Hachette.
Από τη σκοπιά του ως σημειολόγος, ο Barthes βλέπει τη γραφή όχι ως μια διαδικασία που χρησιμοποιούμε για να ακινητοποιήσουμε και να διορθώσουμε την αρθρωτή γλώσσα, πάντα φυγής στη φύση. Αντίθετα, γι' αυτόν η γραφή υπερβαίνει σημαντικά, και, ας πούμε, θεσμικά, όχι μόνο την προφορική γλώσσα, αλλά και την ίδια τη γλώσσα, αν την περικλείουμε, όπως θέλουν οι περισσότεροι γλωσσολόγοι, σε μια καθαρή συνάρτηση επικοινωνίας. Ο προβληματισμός που εδραιώνεται από εδώ είναι, όπως πάντα στην περίπτωση του Barthes, τόσο τολμηρός όσο και παραβατικός, αφού καταλήγει να μετατρέπει τα δικά του κείμενα σε δημιουργική πράξη πολύ πέρα από τη επιστημονική ανάλυση.
