Që një antropolog të vendosë për anarkizmin është diçka si të mendosh se gjithçka ka humbur. David Graeber vuri në dukje se nuk ka asnjë formë qeverisjeje të mundshme për qeniet njerëzore në shoqëri, me një vizion të supozuar holistik që antropologjia tregon për sjelljen njerëzore. Atëherë mund të nxjerrim përfundimin se demokracia është edhe më e keqe se klisheja se ajo është më pak e keqja nga sistemet e organizimit shoqëror.
Graeber mund të ketë pasur të drejtë për faktin se ne aktualisht duket se i nënshtrohemi diktaturave të nëndheshme të sistemeve ekonomik oligarkike nën petkun e mundësive të barabarta dhe parullave të tjera. Dyshoj nëse një anarki e tillë e papërpunuar nënkuptonte ripërshtatjen e gjithçkaje drejt një lloj barazie. Se në anarki, pa rregulla të tjera përveç shpresës në mirësi dhe fat të mirë, ndoshta mund të ketë një tejkalim të paradigmave të vjetra të dështuara.
Çështja është se Graeber nuk ishte aq anarkist sa është pikturuar. Por gjithsesi ai kishte atë që nuk e di se çfarë ideologjike me propozime të reja dhe qasje interesante të merrte në konsideratë. Kështu nisin librat e tij, trashëgimia e tij më e mirë...
3 librat më të rekomanduar nga David Graeber
Në borxh: një histori alternative e ekonomisë
Sistemi i borxhit në nivelin makroekonomik është diçka si një humnerë mbi një trillim. Paratë nuk janë asgjë dhe shtëpitë e kartave të ekonomive botërore janë ndërtuar mbi atë asgjë. Kush e di më mirë se si të shesë motoçikletën e tij do të ketë më shumë kapacitet për të marrë hua. Çështja ka njëfarë makroludopatie. E megjithatë, elementë thelbësorë siç është shteti i mirëqenies janë ndërtuar mbi trillime si kjo...
Çdo libër i ekonomisë bën të njëjtin pohim: paratë u shpikën për të zgjidhur kompleksitetin në rritje të sistemeve të shkëmbimit. Ky version i tregimit ka një problem serioz: nuk ka asnjë provë për ta mbështetur atë.
Graeber ekspozon një histori alternative ndaj shfaqjes së parasë dhe tregjeve dhe analizon se si borxhi është shndërruar nga një detyrim ekonomik në një detyrim moral. Që nga fillimi i perandorive të para agrare, njerëzit kanë përdorur sisteme të përpunuara krediti për të blerë dhe shitur mallra, madje edhe para shpikjes së monedhës. Është sot, pas pesë mijë vjetësh, kur për herë të parë gjendemi përpara një shoqërie të ndarë mes debitorëve dhe kreditorëve, me institucione të ngritura me vullnetin e vetëm për të mbrojtur huadhënësit.
“In Debt” është një kronikë magjepsëse dhe me vend, që çmonton idetë e ngulitura në ndërgjegjen tonë kolektive dhe na tregon qëndrimin ambivalent që ekziston ndaj borxhit, si motor i rritjes ekonomike apo si mjet shtypjeje.
Shit Jobs: Një teori
Fitimi i bukës me djersën e ballit ishte një kërcënim i plotë. Diçka mbi të cilën u ndërtuan të gjitha sistemet e shfrytëzimit të kaluar dhe të ardhshëm. Lufta e klasave nuk përfundon kurrë, as pas vendosjes së të drejtave pas katastrofës së punës të Revolucionit Industrial. Nëse nuk shfrytëzohet këtu, shfrytëzohet atje. Nëse nuk mund të abuzohet drejtpërdrejt, mund të bëhet në një mënyrë më pak të dukshme.
Gjetja e asaj pune të denjë që tregon drejt vetë-realizimit duket si një kimerë në shumicën e rasteve. Përpjekjet, vetë-përmirësimi dhe kapaciteti për sipërmarrje nuk kanë gjithmonë kuptim përballë aftësive të pabarabarta, privatizimit të sistemeve arsimore dhe pengesave të tjera që janë në rritje çdo ditë.
Dhe pastaj është pyetja miliona dollarësh për kuptimin e vërtetë të punës si shtylla kurrizore e shoqërisë, dhe Davidi ishte në këto, duke kërkuar përgjigje...
A ka kuptim puna juaj për shoqërinë? Në pranverën e vitit 2013, David Graeber e bëri këtë pyetje në një ese të gjallë dhe provokuese të titulluar "Mbi fenomenin e punëve të këqia". Artikulli u bë viral. Pas një milion shikimesh në internet në shtatëmbëdhjetë gjuhë të ndryshme, njerëzit ende po debatojnë për përgjigjen.
Ka miliona njerëz - konsulentë të burimeve njerëzore, koordinatorë komunikimi, studiues të telemarketingut, avokatë të korporatave - punët e të cilëve janë të pavlefshme dhe ata e dinë këtë. Këta njerëz kanë ngecur në punë të ndyra. Harrojeni Piketty ose Marksin; Është Graeber, një nga antropologët dhe aktivistët më me ndikim të sotëm, i cili thotë me zë të lartë dhe qartë se pjesa më e madhe e asaj që bëhet në një ekonomi skllavërie me pagë është një formë punësimi kaq e pakuptimtë, kaq e panevojshme ose aq e dëmshme sa që as punëtori. vetë është në gjendje të justifikojë ekzistencën e tij, dhe pavarësisht kësaj ai ndihet i detyruar të pretendojë se nuk është kështu.
Kritika sociale e ndjekur nga libri është e fortë dhe e mprehtë, veçanërisht kur prezanton kategori të tilla të hollësishme si "punët e ngadalta", të cilat disa punonjës i bëjnë, për shembull, për të mbajtur makineritë e vjetra në punë dhe për të shpëtuar kompaninë nga blerja e makinerive të reja. Nuk është pa logjikën e saj, pasi, siç tha Orwell, "një popullsi që është e zënë me punë, edhe me detyra krejtësisht të padobishme, nuk ka kohë të bëjë shumë më tepër". Prandaj, siç përfundon Graeber, ajo që kemi është një mut i përhershëm.
Agimi i gjithçkaje: Një histori e re njerëzore
A evoluojmë apo përfshihemi? Ndonjëherë është e vështirë të dihet nëse kalimi ynë nëpër botë do të thotë të përparojmë drejt diçkaje me kuptim më të madh në aspekte të ndryshme si integrimi, solidariteti, barazia... Sepse përtej fitoreve të vogla dhe inskenimeve të ndërgjegjësimit, realiteti tregon drejtimin e kundërt.
Për breza me radhë ne i kemi parë paraardhësit tanë më të largët si qenie primitive, naive dhe të dhunshme. Na është thënë se qytetërimi është i mundur vetëm duke sakrifikuar liritë ose duke zbutur instinktet tona. Në këtë ese, antropologët e njohur David Graeber dhe David Wengrow tregojnë se këto koncepte, të cilat u shfaqën në shekullin e tetëmbëdhjetë, ishin një reagim konservator i shoqërisë evropiane ndaj kritikave të intelektualëve vendas dhe se ato nuk kanë një garanci antropologjike dhe arkeologjike.
Në gjurmimin e kësaj linje të rreme mendimi, ky libër argumenton se komunitetet parahistorike ishin shumë më të ndryshueshme nga sa mendohej; një qasje që çmonton narrativat themeluese më të rrënjosura, nga zhvillimi i qyteteve te origjina e shtetit, pabarazia apo demokracia.
Agimi i gjithçkaje është një histori e re e njerëzimit, një tekst luftarak që transformon kuptimin tonë për të kaluarën dhe hap rrugën për të imagjinuar forma të reja të organizimit shoqëror. Një vepër monumentale që vë në dyshim idetë e mendimtarëve si Jared Diamond, Francis Fukuyama dhe Yuval Noah Harari. Sepse supozimi se shoqëritë bëhen më pak egalitare dhe të lira ndërsa bëhen më komplekse dhe më të "civilizuara" nuk është gjë tjetër veçse një mit.
