O mea moni sili ona mautu i mafaufauga lauiloa e tautau mai le filo o tala faʻasolopito aloaia. O le tala fa'asolopito e fa'atulaga ai le soifuaga ma talatu'u a le atunu'u; na faapipii uma i lalo o le faamalu o le lagona lotonuu o le aso. Ae peitai e mafai ona tatou malamalama uma o le ai ai mea e sili atu pe itiiti foi le moni. Aua o le tala na tusia i taimi uma mai le manatu o le manumalo o soʻo se taua, poʻo le faʻasino atu i le lototoa sili a tagata o kamupani na ave i soo se taimi.
E le taumateina ose fanua lafulemu mo tusitusiga talafatu e maua ai se tala lelei o va, masalosaloga poʻo soʻo se isi lava filifiliga e tusi ai finauga fou. O le mea e ofo ai, e seasea tatou maua ni iloiloga faitio o talafatu e uiga i le tala faasolopito muamua o le taamilosaga o le lalolagi. I le taimi nei, mai le lima o Tony Gratacós, o le taimi lea o se tofiga mo le fiafia o tagata uma...
Ina ua maeʻa aʻoaʻoga a Diego de Soto i le iunivesite i Valladolid, e manaʻomia o ia e se tasi o ana polofesa, o le tusitala sili o le tupu o Pedro Mártir de Anglería, e avea ma ona soʻo ma faʻatino lona tofiga muamua o se fesoasoani: E tatau ona malaga Diego i Seville e aoina. fa'amaumauga o malaga i fafo ma fa'amae'a ai ana tala fa'asolopito.
Ae o lenei malaga e tele atu mea e maua mo ia nai lo le mea e mafai ona ia mafaufauina. O le a tuu ai o ia i luga o le ala o le malaga a Magellan, ua manatu le toatele o se faalata, ma o le a ia iloa ai le mea na fai mai ai nai tagata na toe foi mai lena malaga mataʻutia na mafai ona oo atu i Moluccas Islands ma feoai solo i le lalolagi mo le taimi muamua, faatasi ai ma i latou. le toa fou Elcano, e le ogatasi ma le tala aloaia. O lenei faaaliga o le a ia masalosalo ai i mea uma na fai mai e uiga i le Potukale e oo mai i lena taimi. Aua e faapefea pe a pepelo le talafaasolopito? O se malaga tulaga ese e faatofuina ai i tatou i se tasi o taimi sili ona matagofie ma ofoofogia i le talafaasolopito o Sepania ma natia ai se mealilo manaia ua atoa le lima selau tausaga e oo mai i le malamalama.
