Erwieħ tan-Nar -Witches of Zugarramurdi-

Fuq dahar taż-żiemel tiegħu, inkwiżitur ħares lejja inkredibbli. Rajt wiċċu x’imkien ieħor. Dejjem ħadt bil-memorja wiċċ in-nies. Naturalment, jekk saħansitra niddistingwi l-kap tal-baqar tiegħi wieħed wieħed. Imma bħalissa huwa diffiċli għalija niftakar, jien imblukkat mill-biża'. Jien nimxi f’purċissjoni makabra wara s-Santa Cruz Verde de la Inquisición, nidħol fi pjazza kbira fil-belt ta’ Logroño.

Permezz ta’ kuritur maħluq fost il-folla, niltaqa’ ma’ ħarsiet qegħda li joħorġu mibegħda u biża’. Il-folla l-aktar tensjoni titfagħna l-awrina u l-frott immuffat. Paradossalment, l-uniku ġest ħanin kien dak ta’ dak il-wiċċ familjari tal-inkwiżitur. Hekk kif ra lili, xeħet, u rajt id-diżappunt tiegħu li sabni ġewwa l-linja tal-armar.

Diġà niftakar min hu! Alonso de Salazar y Frías, hu stess qalli ismu meta kellna laqgħa partikolari xahar ilu, waqt it-transumanza annwali tiegħi mill-belt tiegħi, Zugarramurdi, għall-mergħat fil-pjanura tal-Ebro.

Hekk iħallasni għall-għajnuna li tajtu llejla li sibtu marid. Il-karru tiegħu waqaf f’nofs it-triq u kien mimli fuq zokk ta’ siġra tal-fagu, sturdut u dekompost. Fejjejtlu, offrejtlu kenn, mistrieħ u sostenn. Illum għadda minn quddiem din il-parata ignominiuża tal-indannati, bl-arja tiegħu ta’ feddej magnanimu. Huwa mar fuq il-podju, fejn jinżel iż-żiemel tiegħu, jokkupa l-post strateġiku tiegħu u jisma’ s-sentenzi tagħna qabel l-eżekuzzjonijiet u l-pieni.

Lanqas għandi s-saħħa nsejjaħlu b’ismu, nitlob għall-ħniena. Bilkemm navvanza fost din il-merħla umana rassenjata għad-destin fatali tagħha. Aħna niddejjaq b’dispjaċir, in-nifs imħallat tiegħi jitħallat ma’ dak ta’ sħabi ħażin, xi whimpering umiljati eżatt quddiemi u screams ddisprati insistenti aktar lura lili. Nissaporti r-rabja tiegħi, id-dwejjaq tiegħi, id-disprament tiegħi jew dak kollu li nħoss, kollha mgeżwra f’imbarazzament bla rqad.

L-akkumulazzjoni tas-sensazzjonijiet iġiegħli ninsa l-korosa tal-mistħija li tiżżerżaq minn rasi għall-art. Malajr skorta armata okkupat li jerġa’ jpoġġiha fuqi, f’daqqa, imferraħ mill-pubbliku.

Għadu miexi fi gruppi, ir-riħ kiesaħ ta’ Novembru jaqta’ mid-drapp b’saħħtu tas-sanbenito, u jkessaħ l-għaraq ta’ paniku li joħroġ b’mod abbundanti. Inħares 'il fuq lejn il-quċċata tas-salib aħdar tal-Inkwiżizzjoni Mqaddsa u, imqanqal, nitlob lil Alla biex jaħfirli dnubieti, jekk qatt għamilthom.

Nitlob lil Alla bħala ġdid Homo ECCE li jġorr it-tort ta’ ħaddieħor, bil-mistħija u l-animosità tagħhom. Ma nafx min kien il-kunfidant li qal dwari l-aberrazzjonijiet li smajt fl-akkuża tiegħi, qatt ma stajt nimmaġina kemm kienet se tasal il-pettiness ta’ pajjiżi.

Għal żmien twil, il-kwalifikanti tal-Inkwiżizzjoni kienu ilhom iduru madwar Zugarramurdi u bliet oħra fil-qrib, jiġbru informazzjoni riżultat ta’ xi suppost covens li kienu miżmuma fl-għerien ta’ belti. Kelli nimmaġina li wara l-aktar pajjiżi għira u għalhekk mibgħuda, stajt immur, baqar ħabrieki u sinjur. Meta nqabadt tgħallimt dak kollu li kien intqal dwari.

Skont l-ilsna ħżiena li mbuttawni hawn, jien stess wassal in-nagħaġ u l-mogħoż tiegħi għal ma nafx x’tip ta’ qima satanika. Tgħallimt ukoll kif sar magħruf li kien juża alambik biex jiddistilla spirti b’ħwawar misterjużi. L-unika akkuża vera hija li kont naqra kotba, għalkemm mhux eżattament testi misħutin.

Meta kont tifel, qassis antik iddotrinani fil-qari, u għalhekk stajt nieħu pjaċir nitgħallem ruħi mal-mistiċi San Juan de la Cruz jew Santa Tereża, kelli l-privileġġ li nitgħallem mill-għerf ta’ Santo Tomás u eċitajt b’ l-ittri ta’ San Pawl. Ftit importanti li ħafna mill-qari tiegħi ma kien eretiku xejn. Huwa seta 'jaqra, allura jista' jkun saħħara.

L-akkużi tan-nies tiegħi stess ġew trasformati fi mistoqsijiet ewlenin u tendenzjużi, l-oġġettività mhix valur għall-qorti tal-Inkwiżizzjoni.

Ma tippreparax potions li bihom isaħħru lin-nies? Le, kull ma nagħmel hu li nieħu vantaġġ mill-għerf tal-antenati tiegħi biex niġbed ir-rimedji naturali min-natura Mhux veru li użajt l-annimali tiegħek fis-sagrifiċċji pagani? Mingħajr dubju, sagrifikajt nagħġa, imma kien biex niċċelebra l-ġranet il-kbar mal-familja tiegħi Kif jista’ jaqra u jikteb ragħaj bħalek? Qassis għallimni proprju meta ra l-interess tiegħi fl-ittri ta’ tifel.

Għal kull ċaħda tiegħi, u ta 'l-allegazzjonijiet konsegwenti tiegħi, il-frosta waslet għal dahar tiegħi, biex jien ngħid il-verità kif riedu jisimgħuha. Fl-aħħar iddikjarajt li l-potions u l-ħlejjex tiegħi kienu mbierka minn Alla tiegħi, Satana, li ssagrifika l-annimali f’ġieħu, u li fil-kovens tas-soltu tiegħi qrajt kotba misħuta bir-rwol tiegħi bħala sħaħ kaptan. Il-frosta, in-nuqqas ta’ rqad u l-biża’ jagħmlu l-aktar sod jixhdu. Il-ftit li b'mod ammirevoli jżommu l-verità fuq il-pedestall li ma tiċċaqlaqx tagħha jitħassru f'dungeons.

Forsi kelli nħalli lili nnifsi ninqatel jien. Għoqda ta’ rabja issa tgħaddi minn ġo l-istonku tiegħi mal-ħsieb ta’ l-aħħar mistoqsija, li għaliha wkoll wieġeb affermattiv wara li tqaxxar dahari kollu fuq bażi ta’ mijiet ta’ ċaħdiet. Riedu naċċetta li jien kont qtilt tifel bħala sagrifiċċju lix-xitan, akkuża li qatt ma nimmaġina li xi ħadd jista’ jwaħħal fija. Jien biss ippruvajt ngħinu, it-tifel mimdud b’deni qawwi fis-sodda tiegħu, ippruvajt intaffi dak id-deni b’taħlita ta’ korolla ta’ peprin, ħurrieq u linden, rimedju tad-dar li kien ħadem għalija ħafna drabi. Sfortunatament dak l-anġlu miskin kien marid ħafna u ma wasalx l-għada.

Inħares 'il fuq, konvint li l-importanti hu li s-salib ikun jaf il-verità. Diġà għandi s-salvazzjoni tagħhom, għax jien Nisrani tajjeb, sħabi għandhom is-salvazzjoni wkoll għax iqajmu dnubiethom mhux xierqa, anke l-ġnub kollu li jdawwarna hija ħielsa minn difetti bbażati fuq l-injoranza tagħhom. L-uniċi midinbin huma dawn l-eżekuturi tal-Inkwiżizzjoni. Id-dnubiet żgħar tiegħi huma dawk ta’ ragħaj fqir, tiegħu huma dawk li se jiġu ġġudikati bl-aħrax minn Alla, li l-qima tiegħu ttrasformaw f’setta vera ta’ sħaħar.

Lil hinn mis-salib, is-sema jinfetaħ fuq Logroño. L-immensità tagħha ġġiegħli nħossni ċkejken, ir-rabja tiegħi tinħall f’bard u b’waħda mill-aħħar tiċrit tiegħi naħseb li dan irid jiġri f’daqqa ta’ ħarta. B’aktar fidi minn kull wieħed mill-kleru ta’ madwari, nerġa’ lura għall-fiduċja f’Alla u t-tama fil-ħajja ta’ dejjem li jirrelataw il-kotba qaddisa.

Nibda nxomm id-duħħan, taħt il-veduta tal-koppla ċelesti u nikkontempla quddiem kif eżekuzzjoni xegħel ħuġġieġa bit-torċa tiegħu madwar waħda mill-kolonni. Hemmhekk se nkun imqiegħed lura għall-ġustizzja sekulari. Imma m’għadx hemm biża’, l-ewwel fjammi ma jheddux imma jibdew joxxillaw bħal nar purifikanti, imxandar mill-minfaħ ta’ riħ ġentili. Ftit fadal biex iż-żmien jikkonsmani quddiem eluf ta’ nies.

Inħares madwari, lejn iż-żewġ naħat. Fuq l-irjus tan-nies diġà tista’ tara l-istands mimlijin nobbli u sinjuri lesti għall-ispettaklu li jaġbor tal-auto-da-fé, iċ-ċelebrazzjoni tal-fidwa, l-ostentazzjoni tal-mewt. Imma mhux biss huma preżenti, Alla hu preżenti wkoll, u juri lilu nnifsu fuq in-naħa tagħna, jilqagħna fis-sema miftuħ.

Iva, quddiem il-mentalità mudlama tal-Inkwiżizzjoni, is-sema jiddi aktar minn qatt qabel, jilbes lil Logroño bix-xrar tad-deheb tiegħu, irradja d-dawl tiegħu li jgħaddi mit-twieqi, li jagħmel triqtu mill-kurituri tal-portali ta’ din l-agora kbira.

Inżomm wiċċi ’l fuq u nagħti lill-folla tbissima li titwieled sinċiera ġewwa fija, nieqes minn sarkasm jew biża’. Jien m’iniex saħħara, mhux se naħrab fl-aħħar mument mal-ġummar tiegħi. Jien se nqum wara li n-nar jaħraq ġismi, nilħaq is-sema blu. Ir-ruħ tiegħi se ttir ħielsa mill-piż ta’ din id-dinja.

Alla Qaddis! X’għajb!Samaritan tajjeb akkużat li hu sħaħar. Id-dinja ta’ taħt fuq. Dan ir-ragħaj miskin, li għadni kif skoprejt wara s-Salib l-Aħdar tal-kundannat, huwa Domingo Subeldegui, iltqajt miegħu b’kumbinazzjoni dan l-aħħar. Kont qed nivvjaġġa bil-karru lejn Logroño u, meta kien għad fadal sigħat, ordnajt lis-sewwieq biex jieqaf. Għandhom ikunu għenuni niżel, għax kollox kien qed idawwarni. Kont ġġebbed il-vjaġġ kemm jista’ jkun, iżda fl-aħħar fl-istonku kien qal biżżejjed. Wara nofsinhar kienet nieżla u ġismi ma setax jiflaħ kampjonat ieħor mingħajr ma jistrieħ.

Fl-istat ta’ indispożizzjoni tiegħi, anke nemmen li nimmaġina l-ħoss tal-qniepen tal-baqar fil-bogħod, imma ma kinitx kwistjoni ta’ immaġinazzjoni, il-merħla u r-ragħaj tagħhom malajr saru viżibbli. Huwa introduċa lilu nnifsu bħala Domingo Subeldegui u offrieli l-pejst tal-kamomilla li rikomposejt l-istonku tiegħi. Għidtlu li jien kleru, u ħbejtlu li kont qed nivvjaġġa lejn din il-belt, billi nipprima l-istatus tiegħi bħala Inkwiżitur Appostoliku tar-Renju ta’ Navarra. Id-diskrezzjoni tiegħi kienet xierqa għax l-ewwel każ tiegħi kien mimli sustanza, xejn aktar u xejn inqas milli nevalwa l-preparazzjonijiet għal din l-auto-da-fe, li għaliha kienu diġà ilhom jiġbru informazzjoni għal diversi snin.

Hekk kif il-lejl mudlam waqaʼ fuqna, Domingo Subeldegui stieden lili u lill-assistenti tiegħi biex nistrieħu f’kenn fil-qrib, u ddevja l-laqgħa tagħna għal lejla pjaċevoli bis-sħana tan-nar. Konna mitlufa fil-foresta profonda, imma ma’ dak ir-ragħaj għaqli, tkellimt bħallikieku kont quddiem isqof bilqiegħda fis-siġġu tiegħu.

Nitkellmu fit-tul u iebes. It-teoloġija, id-drawwiet, il-filosofija, il-bhejjem, il-liġijiet, kollha kienu oqsma tat-taħdita tiegħu. Allura komdi kont ħdejnu li forsi l-ġabra kienet se tikkonfortuni saħansitra aktar mill-ħlejjex li ħejja għall-istonku tiegħi. Żgur li kien jitkellem aħjar minn kok. Għalkemm ippruvajt inżomm il-forom u d-distanzi, kelli nċedi għall-evidenza li jien kont parlamentari b’ugwaljanza.

Inħoss dispjaċir kbir niftakar kull dettall ta’ dak il-lejl, għax l-ostja tiegħi fil-foresta se tinħaraq illum, bħal saħħar. Kont qrajt ismu fuq l-akkużi u ħsibt li seta’ jappartjeni biss lil xi ħadd bl-isem. Issa li b’għajnejja rajt li qed javvanza fost l-akkużati, ma stajtx nemmen. Bla dubju ta’ xejn il-ħerqa u l-malafama ta’ pajjiżu wassluh għall-qerda.

Imma l-agħar minn kollox, hu li ma nemminx f’każijiet oħra ta’ sħaħar. Fiż-żmien qasir li ilni nagħmel ir-rwol tiegħi fl-Inkwiżizzjoni, diġà naħseb li qbiżna l-limiti tal-ġustizzja ekkleżjastika tagħna, dħalna biex ineħħu x-xewqa għall-kontroll u l-poter, inżisslu l-fidi u l-biża’ bħallikieku t-tnejn kienu l-istess ħaġa. .

Nistaʼ naqbel li l- Kristjani Lhud il- Ġodda, li jkomplu josservaw is- Sabbaths, u l- Moors apostati huma kkastigati. Barra minn hekk, dħalt fl-Inkwiżizzjoni qies li kienu xierqa l-pieni għal dawn l-impju. Fil-preżenza tagħna jindmu kollha, jirċievu l-ħsad tagħhom u jintbagħtu l-ħabs, jew jimxu fil-kċejjen, mingħajr ħlas. L-indottrinament tal-poplu lejn id-dawl tal-Kristjaneżmu jidher meħtieġ. Imma dan kollu tal-autos-da-fé, b’sagrifiċċji umani, huwa detestabbli.

Imma ftit li xejn nista’ nagħmel illum qabel il-voti, kuntrarjament għar-rieda tiegħi, ta’ Dr Alonso Becerra Holguín u s-Sur Juan Valle Albarado. It-tnejn iżommu l-konvinzjoni soda tagħhom tal-oriġini ta’ dan l-auto-da-fe. Il-qorti diġà għaddiet sentenza.

It-tortura li saret fuq dawn in-nies foqra mhix biżżejjed, ħamsa minnhom diġà mietu fil-dungeons, imsawta mill-eżekuturi tagħna. Vittmi li, għal diżunur akbar, jispiċċaw ukoll bl-għadam tagħhom in-nar. L-inkwiżizzjoni trid dejjem aktar, l-att pubbliku, id-dimostrazzjoni tal-poter fuq il-kuxjenza. L-autos-da-fé saru eżempju ċar ta’ mostrużità umana.

Onestament tħabbatni. Ma narax ir-relazzjoni bejn id-devozzjoni tagħna u dan in-nonsense. Inqas nifhem b’mod razzjonali li, nies bħalna, imħarrġa, gradwati fil-kanoni u fil-Liġi, nassumu li huwa korrett li jintiżnu l-ħajja ta’ ħafna nies abbażi tax-xhieda ta’ nies disturbati, jibżgħu jew sempliċiment għira. Biex aktar tard iqanqal dikjarazzjonijiet paralleli mal-verità dwar il-laħam miftuħ.

Huma akkużati b’ħsad ħżiena, b’ċelebrazzjonijiet karnali ma’ verġni innoċenti, b’orġiji u vizzji li ma jitkellmux, li jtiru fuq il-bliet fl-iljieli mudlama. Saħansitra huma akkużati li qatlu tfal!Bħalma hu l-każ tal-miskin ħabib tiegħi ragħaj.

Naf li Domingo Subeldegui ma jkunx kapaċi għal tali aberrazzjoni, fid-dawl tar-raġuni tiegħu u l-valuri tiegħu li jien stess rajt dak il-lejl fil-foresta. Jekk biss għall-memorja ta’ dan il-povru ragħaj, li ftit li xejn nista’ nagħmel għalih meta fuqu jonqsu akkużi faħxi, ninvestiga u naddaf ismu u dak tal-akkużat l-ieħor.

Nirċievi editt ta’ grazzja, iż-żmien jerġa’ jġib ir-reputazzjoni tiegħek, mhux ħajtek. Imma biex inkun konsistenti miegħi nnifsi se jkolli nagħmel aktar, inkun nista’ nbiddel dan kollu, b’argumenti sodi. Se nsib evidenza inkonfutabbli li biha nippromwovi l-abolizzjoni tal-piena tal-mewt għal ħafna innoċenti oħra bħal dawn.

Sfortunatament, din l-auto-da-fe m'għandha l-ebda dawran lura. M’għandix għażla oħra ħlief li nissaporti stoikament il-qari tas-sentenzi estratti mis-sider li ġġorr l-acémila.

Kieku tabilħaqq il-kundannati: Domingo Subeldegui, Petri de Ioan Gobena, María de Arburu, María de Chachute, Graciana Iarra u María Bastan de Borda kienu sħaħar, kieku tassew dawn il-ħamsa li se jmutu kellhom dawk is-setgħat li huma attribwiti lilhom, kieku itiru 'l bogħod mingħajr tfixkil 'il fuq minn rasna, jaħarbu mill-mewt. Xejn minn dan mhu se jiġri, għalkemm jien nafda li tal-inqas, wara t-tbatija tan-nar, erwieħhom se jtiru ħielsa.

Nota: Fl-1614, grazzi għal rapport estensiv minn Alonso de Salazar y Frías, il-Kunsill tal-Inkwiżizzjoni Suprema u Ġenerali ħareġ istruzzjoni li prattikament tabolixxi l-kaċċa għas-saħħara fi Spanja kollha.