Historiak ustezko zientzia gisa, argitasunaren zatiak ere badituela baieztatzen du berriro ere, hain zuzen ere, historialari batek harari gure zibilizazioaren sorrerari eta bideei buruzko egungo saiakeragile ezagunenetako bat bezala agertu da. Harari ziurtasunen artean mugitzen baita, bai, baina astindu egiten du fruitu berriak lortzeko kontzientzia orokorra eraikitzeko.
Zalantzarik gabe, 40 apenas gainditzen dituen idazle honek komunikabideen transzendentzia eta gogoeta intelektualaren gakoa jo ahal izan du Historialaria lanbidez ireki zuenetik. bikain jositako planteamenduak agerian uzten ditu hedapen helburuetarako zehazki berrikusi eta espekulatzen dituen kritiketan gure hastapenei buruzko ideia berri bat ematea, zoria bezalako alderdiak baztertu gabe eraman gaituen bilakaeraren jatorria.
Hain zuzen ere, murgiltzen diren arlo desberdinetako jakintzetara iristea gure zibilizazioaren jatorria eta zientzia bateratzaile gisa ulertutako antropologiaren alderdi osagarri desberdinek Harari eraikitzen ari ginenaren gakoak bilatzeko jakintsu kontsideratuenetako bat bihurtu zuten.
Baina gehien liluratu duena Harari irakurleak Bere zatirik erabakigarriena da, egungo pentsamenduak zer bilakaera eta zer inboluzio izan dezakeen kontuan hartzen duena, hainbeste aurrerapen, gatazka, iraultzaren eta are eusten saiatzen diren sinesmenen azken ondare gisa. txerta daitezke.gizakiaren espazio indibidualenak. Hararik liburu asko idatzi ditu dagoeneko, baina hiru dira nazioartean ospea handitzen ari direnak.
Yuval Noah Harariren gomendatutako 3 liburu nagusiak
Sapiens. Animalietatik jainkoetara
Liburu honen izenburuak "gizateriaren historia laburra" ezarri berri du. Egileak dagoeneko eranskin honetatik ondorioztatzen du argitze aldera duen asmoa, ikerketa askoz ere zabalagoetan hedatu daitekeen ideologiaren xehetasunerantz.
Baina galdera ikaragarria da dibulgazio hori entretenimendu ilustratzailea lortzeko. Duela gutxi liburuari buruz hitz egin dugu «Azken neandertala»Gure espeziearen azken eboluzio jauzi handiko egun ilun hauei buruzko nobela. ETA Antonio Perez Henares gaiari buruz bere saga idatzi du.
Sapiens modan daude eta Hararik zure helmugara hurbildu zaitezkeen alderik errealistena dakar planeta honetan egoteko. Bolumena beste interpretazio bat besterik ez da, baina, hain zuzen ere, Harariren estiloa eta asmamena dira lan hau antzinako ikasle guztiek erreferentzia gisa izan behar duten interpretazio arte horren oinarrietako bat bihurtzen duena.
Sapiens denaren hasiera da, berarengandik egungo nahasketara iritsi ginen eta haien eboluzio-desberdintasunetan oinarrituta gure patua gidoia zitekeen. Gainditzea omen da premisetako bat, lehen Sapiens-ek gainontzeko humanoideei gailentzeko eta gure gaurko eta biharko proiekzioetara iristeko aukera eman zien gertakari diferentziala. Hobekuntzaren osagai hori beti laudagarriak ez diren alderdietan oinarritzen dela soilik: anbizioa, jasangarri bihurtu den nahia...
Hori guztia ez dator bat beti kontzientzia hartu ahala ere bere bidea egiten ari zen zoriontasunaren idealarekin. Zer garen eta zer egitera gatozen mundu honekin zuzenean lotuta dago duela hamar mila urte lurraren azalean erreinatzea lortu zuten protomen haiekin.
21 ikasgai XXI. Menderako
Zalantzarik gabe, bere aurreko Sapiens lanean azaldutako oharrek, mundu osoan zehar sutan hedatu zirenak, pentsamendu horrek gure egungo zibilizazio egoeraren aurrean duen garrantziaz gehiegizko interesa piztu zuen. Jaso ditugun erronka ospetsuak aparkatzeko gaitasuna izan dezakegunean oinarritzen dira, zentzuzkoago batean, gure anbizioa.
Zeren orokorrean lortu nahi dugunak batzuetan ezereza, hutsunea, ondorio gabeko materialismoaren aintzara adierazten du. Eta hori oso agerikoa da gure patuak aurrea har lezakeena, Sapiensen eboluzio jauzia adimenaren indarraren kontrako indarra zela aurkitu zenean.
Saia zaitez zer garen baino gehiago garela argitzen. Lan honetan beste pentsalari askok aurrez aurreikusitako iruzur baten zati handi bat aurkitzen delako Malthus hasta George Orwell. Mesias berri batek bezala, anbizioaren eskuetan oparotasun ekonomikoa sistemen artean bidezkoena zela iragarri zuen Adam Smith baino gutxiago konfiantzazko egileak ditugu.
Ez dakit liberalismo ekonomikoa kritikatzea den, baina haren itzalak bederen, egia osteko, zoriontasun leloak, estandar bikoitzak, mundu baten eta bestearen arteko desoreka ekonomikoak mundu beraren baitan eta baita barneratutako beldurra bezalako alderdietan hedatuta. emandako ustezko ongizatea arriskuan egon daitekeela ulertzeko.
Homo Deus
Greziarrek erdi-jainkoengana aurkeztu gintuztenetik, betikotasunaren nahimen ezinezkoa gizakiaren hutsaltasunik handiena izan da. Jainko berri gisa betikotzeko modua ondasun gehiago biltzea da, arrakasta izatea, gure arrastoa gero eta lehiakorragoa den mundu batean uztea. Berriro ere Sapiensen zalaparta handitik abiatzen da lan hau.
Bere atalean ikusi genuen bezala, lana mugatzen den "gizateriaren historia laburra" ren xehetasunak askoz ere gehiago ematen zuen. Eta gainerako guztiak egile agortezin honen aberastasun informatiboa eskaintzen jarraitzen duten segizioak dira.
Kasu honetan etorkizuna jorratzen dugu, heriotzaren amaiera eta elkarbizitza gure irudian eta antzera sortutako adimenekin, soilik gure mugak gainditu eta guretzat agintzen amaituko duen proiekzio algoritmiko batekin, gure nahiari zuzenduz. Etorkizunaz hitz egitea beti izan da puntu tragikoa, azkenik aurreko ikerketetan ezinezko balantzak eginez gainditu dena. Alegia, beti gai izan gara geure burua gainditzeko.
Baina oraingoan badirudi serio egon daitekeela. Lana gure bilakaeraren elementu apurtzaile gisa aurkez dezaketen adimen osoz hornitutako automaten eskuetan. Agian sormena eta humanista, elementu bereizle gisa, azken aterpea...
Yuval Noah Harariren beste liburu gomendatuak
Nexus: informazio sareen historia laburra harri arotik AIra
Harari ez dio beldurrik pentsamendu handinahienari, argitasun itsutzaileari fokua gizateriaren esentzia kontraesankorrari jartzen zaionean. Apurka-apurka itzal soil baten itxura gehiago ematen duen agindutako eternitatera aspiratzea, ia guztiaren zero arrazoia ulertuz... Eta hala ere, gauzak badu bere xarma. Gera daitezkeen zalantzen aztarnengatik, ziurtasun eta morrontza zaharrak ez hain arrazionaltasunik gabeko beste ikuspegi mota batzuetara mantentzen dituen pentsamendu zahar horren etorreragatik.
Nexus-en, Hararik gizateria historiaren ikuspegi zabaletik begiratzen du, informazio sareek gure mundua nola egin eta desegin duten aztertzeko. Azken 100.000 urteetan, sapiens-ek botere izugarria pilatu dugu. Baina, aurkikuntza, asmakizun eta lorpen guztiak gorabehera, krisi existentzial baten aurrean gaude orain: mundua kolapso ekologikoaren atarian dago, desinformazioa ugaria da eta AIaren arora goaz. Aurrera begira, zergatik? espezie autosuntsitzaileak dira?
Adibide historiko sorta liluragarri batetik abiatuta, Harri Arotik hasita, Bibliatik, gaur egungo sorgin ehizetaraino, estalinismoa eta nazismoa, gaur egungo populismoaren susperraldira arte, Hararik esparru adierazgarri bat eskaintzen digu dauden harreman konplexuak ikertzeko. informazioaren eta egiaren, burokraziaren eta mitologiaren eta jakinduriaren eta boterearen artean.
Gizarte eta sistema politiko ezberdinek beren helburuak lortzeko eta ordena ezartzeko nola erabili duten informazioa aztertzen du, onerako eta txarrerako. Eta gaur egun aurrez aurre ditugun premiazko aukerak planteatzen ditu, gizakia ez den adimenak gure existentzia bera mehatxatzen duenean.
Informazioa ez da egiaren printzipio aktiboa; ezta arma soil bat ere. Nexusek mutur horien arteko erdibide itxaropentsua aztertzen du.
Geldiezina: Lurra nola konkistatu genuenaren egunkaria
Une honetan, baliteke eboluzioa ez izatea harro egoteko gauza. Frogatuta dago gureak ez direla epe luzerako ikuspegiak. Eta planeta urdinak kolorea galtzen duen heinean, adimenaren gaiak balio goren gisa, zentzua uzten du. Baina garaietan dena ondo seinalatzen zen lege natural baten barruan, hautapen eta nagusitasun aldetik neurri erdiekin bat egiten ez duena...
Ba al zenekien gizaki guztiek superbotere bat dutela? Afrikako sabanatik Groenlandiako izotz polarretara, gizakiak menderatzen ditu Lurra planeta. Baina nola lortu dugu? Lehoiak gu baino indartsuagoak dira, izurdeak hobeto egiten dute igeri, eta ez dugu hegorik!
Milioika urteko bidaia zirraragarri honen bidez, geldiezin egiten gaituen superpotentzia hori zer den ezagutuko duzu. Nork esan zuen gizadiaren historia aspergarria zela? Ipotxak, suge erraldoiak, Lehoi Handiaren Espiritua, duela 50.000 urte bizi izan zen neska baten hatza... Ezagutu gizateriaren jatorriaren misterioak eta murgildu abentura epiko eta erreal batean: gurean, gizaki guztiena.
