Antropologo batek anarkismoaz erabakitzea dena galduta dagoela kontuan hartzea bezalako zerbait da. David Graeberrek adierazi zuen ez dagoela gizakiarentzat gobernu modurik posible gizartean, antropologiak giza jokabideari buruz adierazten duen ustezko ikuspegi holistiko batekin. Orduan ondoriozta dezakegu demokrazia antolakuntza sozialeko sistemetatik txarrena den topikoa baino are okerragoa dela.
Graeberrek arrazoia izan zuen gaur egun sistemen lurpeko diktadurei men egiten diegula ekonomikoa oligarkikoa aukera berdintasunaren eta beste lelo batzuen mozorropean. Anarkia gordin horrek dena nolabaiteko berdintasunera berregokitzea esan nahi ote zuen, zalantza dut. Anarkian, adeitasunean eta zorte onaren esperantzaz beste araurik gabe, paradigma porrot zaharren batzuk gainditzea izan daitekeela, agian.
Kontua da Graeber ez zela margotuta dagoen bezain anarkista. Baina hala ere bazeukan ez dakit zer ideologikoki kontuan hartu beharreko proposamen berriekin eta planteamendu interesgarriekin. Horrela hasten dira bere liburuak, bere ondare onena...
David Graeber-en gomendatutako 3 liburu nagusiak
Zorretan: Ekonomiaren Historia Alternatiboa
Maila makroekonomikoko zor sistema fikzio baten gaineko amildegi baten antzeko zerbait da. Dirua ez da ezer eta munduko ekonomien karta-etxeak ezer horren gainean eraikita daude. Nork dakien hobekien nola saltzen duen bere motoa maileguan hartzeko gaitasun handiagoa izango du. Gaiak makroludopatia du. Eta hala ere, ongizate estatua bezalako funtsezko elementuak horrelako fikzioetan eraikitzen dira...
Ekonomia liburu guztiek baieztapen bera egiten dute: truke-sistemen gero eta konplexutasuna konpontzeko asmatu zen dirua. Istorioaren bertsio honek arazo larri bat du: ez dago horren aldeko frogarik.
Graeberrek diruaren eta merkatuen agerpenaren historia alternatibo bat azaltzen du, eta zorra betebehar ekonomiko izatetik obligazio moral izatera nola pasatu den aztertzen du. Lehen nekazaritza-inperioen hasieratik, gizakiak kreditu-sistema landuak erabili ditu ondasunak erosteko eta saltzeko, moneta asmatu aurretik ere. Gaur da, bost mila urteren buruan, lehen aldiz zordun eta hartzekodunen artean banatutako gizarte baten aurrean aurkitzen garenean, mailegu-emaileak babesteko borondate bakarrarekin eraikitako erakundeekin.
In Debt kronika liluragarri eta egokia da, gure kontzientzia kolektiboan txertatutako ideiak desegiten dituena eta zorraren aurrean dagoen jarrera anbibalentea erakusten diguna, hazkunde ekonomikoaren motor gisa edo zapalkuntza tresna gisa.
Kaka-lanak: teoria bat
Bekokiaren izerdiz ogia irabaztea mehatxu osoa zen. Iraganeko eta etorkizuneko ustiapen sistema guztiak eraiki ziren zerbait. Klase borroka ez da inoiz amaitzen, ezta Industria Iraultzaren lan-hondamendiaren ondoren eskubideak ezarri ondoren ere. Hemen ustiatzen ez bada, han ustiatzen da. Ezin bada zuzenean tratu txarrak erabili, ez hain agerikoa den modu batean egin daiteke.
Norberaren errealizazioa adierazten duen lan duin hori aurkitzeak kimera bat dirudi kasu gehienetan. Esfortzuak, auto-hobekuntzak eta ekintzailetzarako gaitasunak ez dute beti zentzurik gaitasun desberdintasunen, hezkuntza-sistemen pribatizazioaren eta egunero areagotzen ari diren beste oztopoen aurrean.
Eta gero, lanaren benetako esanahia gizartearen bizkarrezurra den milioi dolarreko galdera dago, eta David horietan zegoen, erantzunen bila...
Zure lanak zentzurik ba al du gizartearentzat? 2013ko udaberrian, David Graeberrek galdera hau egin zuen "On the Phenomenon of Shitty Jobs" izeneko saiakera ludiko eta zirikatzailean. Artikulua biral bihurtu zen. Hamazazpi hizkuntza ezberdinetan sarean egindako milioi bat ikustaldiren ostean, jendea oraindik erantzuna eztabaidatzen ari da.
Milioika pertsona daude -giza baliabideen aholkulariak, komunikazio-koordinatzaileak, telemarketing-eko ikertzaileak, korporazio-abokatuak...-, haien lanak ez du ezertarako balio, eta badakite. Jende hauek lan kaskarretan trabatuta daude. Ahaztu Piketty edo Marx; Graeber da, gaur egungo antropologo eta aktibistarik eragingarrienetako bat, ozen eta argi dioena soldata-esklabo-ekonomian egiten denaren zati handi bat hain zentzugabea, hain beharrezkoa ez dena edo hain kaltegarria den ezen langilea ere ez dela. bera gai da bere existentzia justifikatzeko, eta, hala ere, hala ez dela itxuratzera behartuta sentitzen da.
Liburuak egiten duen kritika soziala sendoa eta zorrotza da, batez ere "lan maltzurrak" bezalako kategoria finak sartzen dituenean, zenbait langilek egiten dituztenak, esate baterako, makina zaharrak martxan mantentzeko eta enpresa makineria berria erostetik salbatzeko. Ez da logikarik gabea, izan ere, Orwellek zioen bezala, «lanean ari den biztanleriak, guztiz alferrikako zereginetan ere, ez baitu beste gauza handirik egiteko astirik». Horregatik, Graeberrek ondorioztatu duenez, daukaguna kaka iraunkorra da.
Guztiaren egunsentia: giza istorio berri bat
Eboluzionatzen al dugu inboluzioa? Batzuetan zaila da jakitea gure munduan zehar igarotzeak zentzu handiagoa duen zerbaiterantz aurrera egitea esan nahi duen hainbat alderditan, hala nola integrazioan, elkartasunean, berdintasunean... Garaipen txikietatik eta kontzientziaren eszenaratzetik haratago, errealitateak kontrako norabidean jartzen duelako.
Belaunaldietan zehar gure arbaso urrunenak izaki primitibo, inozo eta bortitzak bezala ikusi ditugu. Esan digutenez, askatasunak sakrifikatu edo gure sena domatuz soilik lortu zitekeela zibilizazioa. Saiakera honetan, David Graeber eta David Wengrow antropologo entzutetsuek XVIII. mendean sortu ziren kontzepzio hauek intelektual indigenen kritikaren aurrean Europako gizartearen erreakzio kontserbadorea izan zirela eta ez dutela berme antropologiko eta arkeologikorik erakusten dute.
Pentsamendu-lerro faltsu hori trazatzean, historiaurreko komunitateak uste baino askoz ere aldakorragoak zirela dio liburu honek; kontakizun fundatzailerik errotuenak desegiten dituen planteamendua, hirien garapenetik Estatuaren jatorrira, desberdintasuna edo demokraziarena.
Guztiaren egunsentia gizateriaren historia berri bat da, iraganaren ulermena eraldatzen duen eta antolakuntza sozialaren forma berriak irudikatzeko bidea irekitzen duen testu borrokalaria. Jared Diamond, Francis Fukuyama eta Yuval Noah Harari bezalako pentsalarien ideiak zalantzan jartzen dituen obra monumentala. Gizarteak konplexuagoak eta "zibilizatuagoak" diren heinean berdinzale eta aske bihurtzen direlako ustea mito bat baino ez baita.
